جهت مخفی کردن سیم‌های برق، تقسیم بندی، انشعاب کشی و مدیریت کابل‌ها و سیم‌های برق از جعبه‌های معمولاً فلزی استفاده می‌کنند که جعبه تقسیم یا جعبه ترمینال نام دارند. جعبه‌های تقسیم برق در انواع مختلف برای استفاده در فضای داخلی و خارجی طراحی شده‌اند در حالی که برخی دیگر برای نصب در پشت یا خارج از دیوار مناسب هستند. جعبه تقسیم‌های برق شامل کلیدها، سیم یا پریز برق هستند که در انواع روکار و توکار در بازار ارائه می‌شوند.
جعبه تقسیم فلزی
جعبه تقسیم برق یک محفظه فلزی یا غیر فلزی جهت ساماندهی سیم‌ها و کابل‌های الکتریکی است که برای محافظت، نگهداری ایمن اتصالات، سیم کشی الکتریکی، انشعاب کشی و تقسیم بندی کابل‌ها استفاده می‌شود. جعبه‌های تقسیم فلزی از جمله اجزای حیاتی در سیستم‌های الکتریکی برای کاربردهای مسکونی، تجاری و صنعتی هستند. جعبه تقسیم را معمولاً از فلز یا پلاستیک سخت می‌سازند تا اتصالات را در برابر عوامل محیطی محافظت کند و از خطرات الکتریکی جلوگیری کند و تعمیر و نگهداری کابل‌های برق را آسان سازد.
کاربرد جعبه تقسیم فلزی
جعبه تقسیم برق برای کاربردهای مختلف بهینه سازی شده است، از جمله:
۱- برنامه‌های افزودنی در مدار الکتریکی:
- جهت افزودن پریز برق در یک اتاق یا منطقه جدید در یک ساختمان
- گسترش سیم کشی برای تامین برق وسایل برقی در آشپزخانه
- نصب سوئیچ دیواری جدید برای کنترل روشنایی در قسمت‌های مختلف اتاق
۲- پیکربندی مجدد مدارها:
- جهت تنظیم مجدد چیدمان پریزهای برق در یک محیط سازمانی، اداری و برای تطبیق با تنظیمات ایستگاه کاری جدید
- اصلاح پیکربندی سیم کشی برای تطبیق با نصب یک سیستم HVAC جدید
- ارتقاء چیدمان برق در سیستم برق کشی در یک خانه در طول یک پروژه بازسازی
۳- اتصالات چند سیم و چند کابلی:
- جهت اتصال چند پنل خورشیدی به یک اینورتر مرکزی در یک سیستم انرژی خورشیدی
- اتصال چندین کابل داده از اتاق‌های مختلف به هاب شبکه مرکزی
- جهت ترکیب مدارهای الکتریک مختلف در یک محیط صنعتی برای ساده کردن توزیع برق
۴- نصب چراغ سقفی:
- جهت نصب چراغ سقفی در اتاق خواب و اتصال آن به سیم کشی برق مرکزی در ساختمان
- نصب روشنایی مسیر در یک فروشگاه و اتصال ایمن هر سری چراغ به منبع برق اصلی
- اضافه کردن چراغ‌های امنیتی در فضای باز به خانه و اطمینان از اتصالات الکتریکی ایمن در محیط‌های ناایمن
۵- بهبود دسترسی:
- قرار دادن جعبه تقسیم فلزی با پوشش لولایی یا قابل جابجایی در مکان‌های مخفی برای دسترسی آسان به اتصالات الکتریکی
- استفاده از جعبه‌های اتصال با پوشش‌های شفاف برای دید بهتر هنگام بازرسی یا عیب یابی سیم کشی
- نصب جعبه تقسیم‌های فلزی در سقف‌های کشویی یا پشت پانل‌های دسترسی در ساختمان‌های تجاری برای ساده سازی وظایف تعمیر و نگهداری
انواع جعبه تقسیم برق
انواع مختلفی از جعبه‌های تقسیم الکتریکی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را به چند دسته تقسیم کرد:
۱- انواع جعبه تقسیم بر اساس مواد:
- جعبه تقسیم فلزی: این جعبه تقسیم بسیار محکم، با دوام و از جنس فلز است که برای محافظت در برابر آسیب فیزیکی سیم‌ها عالی است. همچنین برای کاربردهای صنعتی در فضای باز (که به حفاظت قوی نیاز است) یا در مناطق با رطوبت بالا یا خطر آتش سوزی بسیار ایده آل است.
- جعبه تقسیم پلاستیکی: سبک وزن و مقرون به صرفه است و در برابر خوردگی مقاومت بسیار خوبی دارد. از این جنس جعبه تقسیم معمولاً در مصارف مسکونی و برخی از کاربردهای تجاری (که در آن محافظت در برابر گرد و غبار و رطوبت مهم است) استفاده می‌شود.
۲- انواع جعبه تقسیم بر اساس شکل:
- جعبه تقسیم مستطیلی: این مدل جعبه تقسیم معمولاً بزرگتر است و دارای طرفینی مستقیم برای قرار دادن چندین اتصال کابل است. این جعبه برای سازماندهی و ایمن سازی سیم‌های متعدد در محیط‌های تجاری و صنعتی مناسب است و تعداد بیشتری از کابل‌ها و سیم‌های برق را حمایت می‌کند.
- جعبه تقسیم مربع: این جعبه تقسیم جمع و جورتر بوده و همه کاره است و دارای اضلاع مساوی است. اغلب از این مدل جعبه تقسیم در کاربردهای مسکونی و با مقیاس کوچکتر برای اتصالات الکتریکی استفاده می‌شود.
- جعبه تقسیم گرد: شکل دایره‌ای این مدل جعبه تقسیم روکش‌دار است که روکش بر روی روی آن پیچ می‌شود. هنگام مسیریابی مجراها یا کابل‌ها در فضاهای تنگ از جعبه تقسیم گرد استفاده می‌شود.
۳- انواع جعبه تقسیم براساس کاربرد:
- جعبه تقسیم لوله: از این مدل جعبه تقسیم برای هدایت لوله‌های برق و محافظت و نگهداری از سیم‌ها در برابر عناصر خارجی استفاده می‌کنند. هنگام اجرای سیستم‌های لوله برق، حفاظت و سازماندهی سیم‌ها در تاسیسات صنعتی و تجاری، استفاده از جعبه تقسیم لوله ضروری است.
- جعبه تقسیم کابل برق: برای اتصال کابل و اتصال سیم طراحی شده است و در تاسیسات برق مسکونی و با مقیاس کوچکتر مناسب است که در آن به جای لوله برق از کابل استفاده می‌شود.
انواع تخصصی جعبه تقسیم برق فلزی
۱- جعبه تقسیم ضد آب: این نوع جعبه تقسیم به گونه‌ای طراحی شده است که در برابر قرار گرفتن در معرض عناصر مخرب مقاوم باشد و دارای واشر و پوشش‌های مهر و موم شده است. از جعبه‌های تقسیم الکتریکی ضد آب در فضای باز برای روشنایی منظره، ساماندهی پریزهای برق در فضای باز و… استفاده می‌کنند.
۲- جعبه تقسیم دستی (روکار): این مدل جعبه تقسیم فلزی یک جعبه فشرده و کم عمق با گیره‌های کابل یکپارچه است که اغلب برای پریزهای برق روکار و روی سطح کاربرد دارد که برخی آن را با نام جعبه تقسیم روکار می‌شناسند. از این جعبه تقسیم برای افزودن پریزهای برق در گاراژها، کارگاه‌ها یا مناطق خدماتی به کرات استفاده می‌کنند.
۳- جعبه تقسیم خروجی یا سوییچ: از این مدل جعبه تقسیم به طور خاص برای نصب کلیدهای روشنایی، پریزهای برق یا کلیدهای دیمر در ساختمان‌های مسکونی و تجاری استفاده می‌کنند.
۴- جعبه تقسیم توکار: نوع توکار جعبه تقسیم فلزی برق را درون دیوار نصب می‌کنند. معمولاً در تیررس افراد قرار نمی‌گیرد و به نوعی درون دیوار ساختمان دفن می‌شود، چون با گچ پوشیده می‌شود. هزینه نگهداری، تعمیر، تعویض و تغییر مکان باکس فلزی برق یا جعبه تقسیم توکار بسیار بیشتر از نوع روکار است که مقرون به صرفه نیست.
۵- جعبه تقسیم سقفی: برای نصب در سقف در وسایلی مانند پنکه‌های سقفی یا روشنایی‌های سقفی طراحی شده است که از نوع روکار است.
الزامات NEC نصب جعبه تقسیم فلزی
- جنس جعبه تقسیم باید متناسب با محیط انتخاب شود؛ از جعبه تقسیم‌های فلزی در محیط‌های صنعتی و از جعبه تقسیم پلاستیکی در کاربری‌های مسکونی استفاده می‌کنند.
- جعبه تقسیم‌ها باید به طور ایمن روی یک سطح نصب شوند و از پایداری آن‌ها اطمینان حاصل شود. اندازه جعبه تقسیم باید با توجه به تعداد و اندازه سیم‌ها و کانکتورهای داخل آن انتخاب شود تا از شلوغی بیش از حد جعبه تقسیم جلوگیری شود.
- جعبه تقسیم فلزی باید برای اهداف نگهداری، دسترسی و بازرسی آسان در سیم نصب شود. نباید پشت یا داخل و در عمق دیوارها مخفی شود تا مانعی در دسترسی به آن‌ها وجود داشته باشد.
- سیم‌های داخل جعبه تقسیم باید به طور ایمن بسته شوند و به درستی پشتیبانی شوند تا از افتادگی آسیب جلوگیری شود. همچنین باید فاصله کافی بین سیم‌ها حفظ شود به خصوص اگر سطوح ولتاژ یا انواع هادی‌ها وجود داشته باشد.
- در مکان‌های خطرناک که گازها یا بخارات قابل اشتعال وجود دارد الزامات خاصی برای نصب جعبه تقسیم وجود دارد. این الزامات شامل استفاده از جعبه‌های تقسیم فلزی ضد انفجار و ایمن هستند که جهت جلوگیری از جرقه طراحی شده است که می‌تواند مواد قابل اشتعال را مشتعل سازد.
- همچنین مقرراتی در مورد استخرها، فونداسیون‌ها و… وجود دارد. جعبه‌های تقسیم به کار رفته در تاسیسات استخر و آبنماها باید از مواد مقاوم در برابر خوردگی و ترجیحاً پلاستیکی ساخته شوند.
سایز و اندازه جعبه تقسیم فلزی
ابعاد و اندازه جعبه تقسیم‌ها متفاوت است و با توجه به حجم سیم‌ها و کابل‌های به کار رفته در ساختمان و همچنین با توجه به نوع کاربری تعیین می‌شود. اندازه رایج و استاندارد جعبه تقسیم‌های فلزی معمولاً10×10 ,10×15, 15×20, 30×20, 17×24, 40×40, 60×40 می‌باشد.