در سازه‌های فلزی، برای جلوگیری از برق گرفتگی، آن را به وسیله میله ارت به زمین منتقل می‌کنند. میله ارت یا میله راد یک نوع الکترود کوبشی زمین معمولاً از جنس مس، فولاد گالوانیزه و…است که در ابعاد و اندازه‌های مختلف و همچنین ضخامت روکش مس متفاوت تولید می‌شود.
انواع میله ارت بر اساس جنس
- میله ارت از جنس استیل (فولاد ضد زنگ)
- میله ارت از جنس فولاد گالوانیزه
- میله ارت مسی
- میله ارت اتومایز یا کاپرباند
کاربرد متفاوت میله‌های ارت
از انواع میله‌های ارت در شرایط متفاوتی استفاده می‌کنند، به طور مثال:
- در مناطق با رطوبت بسیار و شرایط آب و هوایی پربارش از میله ارت از جنس استیل ضد زنگ استفاده می‌شود که مقاومت خوبی در برابر شرایط آب و هوایی و زنگ زدگی دارد. طول عمر این میله ارت نسبت به سایر میله‌های ارت بالاتر است، در حالی که میله‌های گالوانیزه فولادی ارزان‌تر بوده و در مکان‌هایی استفاده می‌شود که سازه‌های موقت، معمولی و کوتاه مدت‌تری بنا می‌شوند.
- از میله‌های ارت از جنس فولاد کاپرباند به دلیل استحکام بالاتر و مقاومت کششی و الکتریکی بسیار بالا و همچنین مقاومت بالا در برابر خوردگی و راندمان اقتصادی مناسب در سازه‌های ساختمانی بسیاری استفاده می‌شود. همچنین قیمت پایین‌تر میله ارت از جنس فولاد کاپرباند نسبت به میله ارت مسی و فولاد ضد زنگ باعث شده تا از این نوع میل ارت در سازه‌های ساختمانی به میزان بیشتری استفاده شود.
- میله‌های ارت مسی با مقاومت بالا در برابر خوردگی در خاک‌های سخت و پر نمک قابل استفاده است. اگرچه به کارگیری آن قیمت بالایی برای ساختمان به همراه خواهد داشت.
نحوه نصب میله ارت
نکات قابل توجه قبل از نصب
قبل از نصب میله ارت در ساختمان لازم است تا تست مقاومت خاک در محل نصب سازه صورت بگیرد. تست مقاومت خاک به شما کمک می‌کند تا از میزان مقاومت خاک اطمینان حاصل کنید. اگر میزان مقاومت خاک بیش از 200 اهم باشد، جهت کاهش مقاومت می‌توان علاوه بر نصب میل ارت از میله‌های اضافه‌تری درون زمین جهت افزایش سطح چگالی خاک استفاده کرد.
نصب میله ارت
به طور کلی سیستم ارتینگ را به دو روش می‌توان در ساختمان اجرا کرد:
- روش سطحی یا میله راد
- روش عمقی به وسیله حفر چاه ارت
روش سطحی یا میله راد
در روش اول که روش سطحی به وسیله نصب میل ارت است، نحوه اجرای میله ارت به 2 روش صورت می‌گیرد:
- اجرای میل ارت به وسیله روش خطی
- اجرای میل ارت به روش پنجه کلاغی
اجرای میل ارت به روش خطی
- در روش اجرای میله ارت خطی لازم است از 5 الی 8 میله ارت کاپر باند روکش مس با ضخامت 240 میکرون و با طول حداقل 1/5 متر و قطر 16 میلی‌متر استفاده کرد.
- در مرحله بعدی لازم است تا از مکان مناسب جهت اجرای سیستم ارتینگ تست مقاومت خاک گرفته شود.
- یک مسیر برای عبور سیم مسی جهت هم‌بندی میله‌های ارت حفر شود.
- میله ارت در زمین کوبیده شود.
- میله‌های ارت به وسیله سیم مسی به یکدیگر متصل شوند و از کلمپ انگشتی یا جوشکاری برای اتصال سیم به میله‌ها استفاده شود.
- از مواد کاهنده مانند OHM برای پر کردن سطح میله‌های ارت کوبیده شده در زمین استفاده شود.
- در پایان، حوضچه ارت یا تست باکس نصب شود.
ملزومات نصب میله ارت به روش خطی
- میله‌های ارت باید با فاصله مناسب از یکدیگر در خاک نصب شوند تا در محدوده گرادیان (تخلیه بار) یکدیگر قرار نگیرند. این فاصله بهتر است 1 الی 2 برابر طول هر میله ارت در نظر گرفته شود.
- میله‌های ارت می‌توانند به یکدیگر کوپل (متصل) شده و به طول 3 الی 4/5 متر کوبیده شوند.
- در نقطه اتصال میله‌ها با سیم مسی بهتر است از جوش کدولد استفاده شود تا این اتصال به خوبی برقرار گردد، اما اگر دسترسی به این جوش امکان‌پذیر نبود می‌توان از کلمپ TE/RC1 استفاده کرد.
- لازم است در هر میل راد یک دریچه بازدید ازجنس pvc یا بتنی برای بازدید سالانه نصب گردد.
نصب میل ارت به روش پنجه کلاغی
برای نصب میل ارت به روش پنجه کلاغی لازم است ابتدا یک حفره به عمق حداقل 50 سانتی‌متر ایجاد شود و میله‌های ارت در داخل آن و در فاصله استاندارد 2 برابر طول هر الکترود در زمین کوبیده شوند.
اتصال میله‌های ارت همانند نوع خطی به وسیله کلمپ یا جوش کدولد انجام می‌شود و سپس ملاتی مواد کاهنده در داخل حفره تا روی میله‌ها ریخته می‌شود.
نصب میل ارت به وسیله دستگاه کوبیدن
دستگاه کوبیدن میله ارت یک نوع دستگاه مشابه دریل است که با استفاده از نیروی مکانیکی قدرتمند میله ارت را به سایر اجزا متصل کرده و اتصال محکمی را ایجاد می‌کند.
به طور معمول در زمین‌های با خاک سخت و سنگی از دستگاه کوبیدن میله ارت برای جلوگیری از شکسته شدن میله ارت هنگام کوبیدن آن در زمین استفاده می‌شود.